miércoles, 24 de octubre de 2012

Ella...la Capulana

Nada más entrar en nuestra casa de Mahotas, nos la pusieron en la cintura, “símbolo de mujer africana”… La comenzamos a llevar discretas, la veíamos en todos lados, a todas ellas, siempre alegre, diferente, colorida, con esa su personalidad.

Sera que es ella la que las da ese coraje, esa fuerza, esa valentía..? Cuál es su verdadero significado?

Porque hoy, difícilmente nos la quitamos... y porque comprendimos su sentido. 

 La CAPULANA

A capulana da minha mãe


Tu nunca a viste sem a capulana,
porque a capulana é parte dela.
A capulana de minha mãe é minha capulana.
Também, quando eu era pequenina,
foi o meu berço de menina
Nas costas da minha mãe.
É dom de toda a família,
é transporte de mobília.
É enfeite em casa de rico.
A capulana de minha mãe
serve de graça a qualquer
e aceita ser emprestada
a qualquer outra mulher.
Pode servir de tapete
e ser pisada, ser joguete
sem se queixar de ninguém.
É querida se está doente,
nas festas é um presente,
enxuga a fronte a quem chora,
e é contente a toda a hora.
Faz-se toalha de mesa,
faz-se toalha de rosto,
faz-se toalha de altar.
Limpa a baba do menino,
na morte é a nossa mortalha.
A capulana da minha mãe!
Tudo cabe dentro dela,
e nela tudo se agasalha.
Quem tem coração generoso,
jamais a recusou.
Quem a louvou algum dia?
Quem dela se recordou?
A capulana da minha mãe
é como o seu coração,
nasceu para dizer sim e da vida faz oração!
Autor desconhecido

Este poema de autor desconocido nos llego de la mano de una compañera-voluntaria del Norte de Mozambique, conocido para un sector del País y reconocido por su sentido y  emoción, lo dimos a conocer en Mahotas, y hoy es vuestro, gaur zuontzat!!!!!!!

La Capulana…

La ultima capulana, Octubre, casa de Dona Matilde

 

 

 

 

 

La primera capulana, Junio, llegada Mahotas

lunes, 15 de octubre de 2012

Itxason ZORIDXONAK Afrikan!


GAur Itxason familidxe Maputoko aeroportuen agurtu dun egunien beste egun berezi baten argazkidxekaz gatoz. Sin duda  Telleria -Mugarra familidxek inoiz eztauien ahaztuko 13 eguneri Afrikan amaierie emontsoie... eta ez edozelan, sino despues de conocer desde dentro Maputo ta "Majotas aldeie..." Bermiorantz istori pilue eta irribarrie erundauie, hemn abrazo ta barriek itzi dauiez... KANIMAMBO!!  
 
 



... Itxas-en Zoridxon egune ospatu genduneko argazkidxek hamen...para el recuerdo 28 urte Mozambicanuek! Abuztuen 6-en hasi zan, hamburgers (aspaaaaaaldiko partez) eta bolo de bolachas Maria con copitas de Amarula pa terminar el dia..














eta  asteburue ailega zanien...zelebrazino Afrikanue, la ceremonia de los 28!!!!! betiko...


Un sarau peculiar. Jai mozambikanue: señorial donde los haya... ceremonia de apertura y “corte da fatía do bolo” (tartie ebaitzen dau aniversariante bakotzak) para después proceder a la comilona.
 Ta halako baten, justo emoten dauenien gehijenak al borde de la cabezada dauzela, viene el giro en 180º! .. altabozatatik urtengo dauen lehenengo akordiekaz begijek txiribita, hankak palpiteten ta sillek ya sobran geratzien hasiko die rezien convertiduriko pista de baile improvisauen! Imparable hasta el amanecer, imparable hasta ensordecer!
 
Fotocol!









martes, 9 de octubre de 2012

Da orain eurek...



Aurreraukuen geure eguneroko kontuek erakutsi genduzen, beti be, embolbiten gaitsuzen realidadiek influentzidxeta. Baie zeindxe eurena? Zeuok ideara eitzeko...
 
 


Chapa Mozambicana, esta vez "Chapa descubierta"
Egune..eguzkidxegaz batera goizeti hasten dauie bai ume ( 6tako eskolatan onbidi~zenak nahiz eta gero irakasliek askotan agertu ez, bai irakaslien temie gordine da), andra (ondino eguzkidxe agiri barik etxetik urtengo dauienak machanva edo solo-ra, gero merkatuen salduko dauiezan tomate etab.-ak batziko) ta gizonak (eguneko negozidxu-ri aurre eitzeko hirire hurbilduko dizenak). Horretarako danok alkartuko diez Txapa paradan, suertie dakonak eta ez goizeti heldu danak,  agarrateko lekue topako dau.
 


Ordu masa trankilek emon ostien euren lan ezsenaidxuen...
Elizien ta pelukeridxen artien banatuten dauiez egunek ofrezitentsoiezen ordu galduek;
euren leko sagrauek!


Lehen harridxe, geure lehen zeremonidxen,lehen Kulungwanak..
lehen emozino afrikanuek, bajo el sol de Junio.



 

Bertan barruen onda, hasieratik ezin eskapa izan garan elizien itzala okindxu…gure presentazinue komunidadien de hecho, fue el final de la misa del domingo, que aquí dura unas tres horas pa que os hagais a la idea, Kapile bateko lehen harri-ko zeremonidxen be onginen ,Ekaineko lehen asteburue zan eta lehenengo bider andra afrikanak euren Kulungwana-ie aurkeztu zandoskuilen egune… geure euskal irrintzi-dxe ta bat.


 

Maputoko prozesino anualan be parte hartunzandun,  da gure bizitzek Maputoko kartzela eta hospitzalera komunidade religioso baten barruen eitzenduz. Halan, euren egunerokotasunen parte handi batetik gusanda be ezin izangara eskapa.
 Sin oficio ni beneficio... edozein momento ona da lo kukutxue botateko Gure Aitan etxien, baie gehidxenatan eztiez kantsaten eskerrak emoten... Khanimambo Tatana (eskerrak jauna).
3 orduko mezak, hainbet abesti,tambor ta kulungwana, abadien sermoie, asteko gora beherak, berridxek eta komunidadeko nobedadiek,... el acto social de la semana por exelencia. Holan, inozkorik dotorien domekatan, kapulana ta lenzo politsena soinien. Aste egunetan bainue emon, ta popadan hurbilduko diez .... Elizie; inoiz beran  osotasunien eztun entendiko ezsenaidxue...






Eta edozein eskinetan... topaten dan euren beste txoko sagraue..lau palo alkartu ta salao de belleza montata!!!!!…astien behintzek baten mozambikanue jesarko dan ahulkidxe...



Lagunarteko berriketaldijen eszenaijo; kotilleuek, azken akontezimientuek, preokupazinuek, anekdotak,... barriek zein negarrak botateko konfesionaijo paregabie topa dau  bai mozambikaniek zein mozambikanuek ...


Eurek pelukeridxek un non stop, eurentzat hain sagraue dan domekatan be igiritze!! Holan, Itxason zoridxonan jaidxen aitzakidxegaz (proxima entrega)...pelukeridxe barnetik ezetutie pentsa gendun!
 

Eta resultaue...bai bermion ta bai Afrikan, decir que hay espacios que en todo el mundo se repiten…eso si, aqui fueron 4 horas! de tertulias, risas y penas, y lo mejor de esta primera visita geure Mafiti, lagun min eindxun Mahotaseko pelukerie...desde aquel dia de agosto nuestras visitas al salao, como buenas mozambicanas, pasan a ser semanales!